หนึ่งในนโยบาย “กระทรวงพาณิชย์” ที่กำลังถูกขับเคลื่อนโดย “นางศุภจี สุธรรมพันธุ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์” ที่น่า “จับตา” ในตอนนี้ ก็คือ “ข้าวไทยสู่เศรษฐกิจอนาคต” หรือ New Rice Economy
         
นโยบายดังกล่าว มองกันไปถึงขั้นที่ว่า หากทำ “สำเร็จ” จะเป็น “ทางรอดใหม่” ให้กับ “เกษตรกรผู้ปลูกข้าว” ของประเทศ และจะไม่ใช่ “ทางเลือก” อีกต่อไป  
         
โดยที่มาของนโยบาย นางศุภจี มองว่า ปัจจุบันประเทศไทยปลูกข้าวได้ปีละ 27 ล้านตัน ในนี้เป็นผลผลิต “ข้าวหอมมะลิ” ประมาณ 6 ล้านตัน ผลิตได้เท่าไร ไม่พอขาย ถือว่า “ไม่น่าห่วง” เพราะมีตลาดรองรับอยู่แล้ว
         
ส่วนข้าวที่เหลือยัง “น่าเป็นห่วง” เพราะบริโภคในประเทศครึ่งหนึ่ง ส่งออกครึ่งหนึ่ง แล้วยังมี “ส่วนเกิน” ที่ต้องบริหารจัดการ โดยเฉพาะ “ข้าวขาว” ที่ต้นทุนการผลิตของไทยสู้คู่แข่งไม่ได้

โดย “ไทย” ผลิตได้ 600 กิโลกรัมต่อไร่ ขณะที่ “เวียดนาม” ผลิตได้ 1,200-1,500 กิโลกรัมต่อไร่ ทั้งที่ต้นทุนเรื่องน้ำ ปุ๋ย ยาฆ่าแมลง หรือเมล็ดพันธุ์ ก็ไม่ได้แตกต่างกันมาก

หากเป็นแบบนี้ จะไปสู้ยังไงไหว จึงเป็นที่มาของการจัดทำนโยบายข้าวไทยสู่เศรษฐกิจอนาคต

แนวทางในการขับเคลื่อนโยบาย จะ “ผลักดัน” ให้เกษตรกรปรับเปลี่ยน “การปลูกข้าว” ไปสู่การเพาะปลูก “ข้าวคุณภาพสูง” หรือนับจากนี้จะเรียกว่า “ข้าวประณีต” ซึ่งเป็นคำภาษาไทยที่ให้ความรู้สึกว่า เป็นข้าวที่ “มีคุณค่า”

“จะไม่บังคับ แค่อยากให้ทดลองทำ ทำแต่น้อยก็ได้ โดยกระทรวงพาณิชย์พร้อมเป็นพี่เลี้ยง เมื่อผลิตออกมาได้ ก็จะช่วยหาตลาดรองรับทั้งในและต่างประเทศ” นางศุภจีบอกไว้
         
สำหรับนิยามของ “ข้าวประณีต” เป็นข้าวที่โดดเด่น มีคาแรกเตอร์ชัดเจน ทั้งเรื่องรสชาติ คุณภาพ มีที่มา การปลูกปลอดภัย หรือเป็นอินทรีย์
         


แล้ว “ข้าวแบบไหน” ถึงจะเป็นข้าวประณีตได้
         
ปัจจุบันประเทศไทยมี “พันธุ์ข้าว” อยู่เป็นจำนวนมาก น่าจะถึง 5,000 สายพันธุ์ แล้วที่ปลูก ๆ กันอยู่ก็มีหลากหลาย ทั้งข้าวคุณลักษณะพิเศษ ข้าวสีชนิดต่าง ๆ ข้าวที่ได้รับการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) ข้าวอินทรีย์ ซึ่งข้าวเหล่านี้แหละ ที่จะผลักดันให้เป็นข้าวประณีต
         
นางศุภจีบอกว่า เริ่มแรกจะผลักดันเกษตรกรอย่างน้อย 200 ชุมชน ให้หันมาปลูกข้าวประณีต จะเข้าไปดูว่าแต่ละชุมชนมีพันธุ์ข้าวอะไร ปลูกข้าวอะไรอยู่ ซึ่งบางชุมชนก็ปลูกกันอยู่แล้ว ก็จะเข้าไปช่วย เข้าไปให้ความรู้ ช่วยในเรื่องเครื่องไม้เครื่องมือ เช่น เครื่องสีข้าว การทำบรรจุภัณฑ์
         
เมื่อทำออกมาได้ ก็จะช่วย “เชื่อมโยงตลาด” โดยตลาดในประเทศเจาะเข้าสู่โรงแรม ร้านอาหาร และโมเดิร์นเทรด ส่วนตลาดต่างประเทศ ได้มอบหมายให้ “ทูตพาณิชย์” ไปทำหน้าที่ “ฝ่ายขาย” ไปแนะนำว่าไทยมีข้าวประณีต แล้วช่วยทำการเชื่อมโยงการซื้อขาย
         
สิ่งที่จะใช้เป็น “จุดขาย” สำหรับข้าวประณีต จะมีการบอกถึง “คุณลักษณะพิเศษ” ของข้าวแต่ละชนิดออกมา ทำเป็นคู่มือออกมาเลย ว่า
         
ข้าวชนิดนี้ เหมาะบริโภคกับอะไร

ข้าวชนิดนี้บริโภคแล้วดีต่อสุขภาพอย่างไร เช่น เสริมแคลเซียม มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ หรือเป็นข้าวอินทรีย์ ที่ไม่ใช่สารเคมี ที่กำลังเป็นเทรนด์สำคัญของโลก
         
“เป้าหมายของเรา ต้องการให้คนที่จะเลือกซื้อข้าวประณีต เขาจะรู้ว่าข้าวแต่ละชนิดดียังไง คุณภาพเป็นยังไง บริโภคแล้วเป็นยังไง ถึงกล้ายอมจ่ายในราคาที่แพงขึ้น เหมือนคนที่นิยมบริโภคกาแฟคุณภาพดี ๆ ดื่มไวน์ดี ๆ ก็ยอมที่จะจ่ายในราคาที่แพงขึ้น เพราะรู้ว่าเป็นสินค้าที่มีคุณภาพดีกว่าปกติ ต่อไปข้าวประณีตของไทย ก็จะไปทางนั้น”นางศุภจีกล่าว
         


ล่าสุด “Rice Hub” และ “สมาคมดิจิทัลเพื่อการศึกษาไทย (TDeD)” ได้มีการ “รวบรวม” ข้อมูลพันธุ์ข้าวพื้นเมืองต่าง ๆ ได้แล้วประมาณ 300 สายพันธุ์

พร้อมนำ “ข้อมูลข้าว” เหล่านี้มาเก็บไว้ใน “รูปแบบดิจิทัล” อย่างเป็นระบบ เพื่อให้เข้าถึงได้ง่าย

เมื่อเข้าไปดูแล้ว จะรู้ได้เลยว่า ข้าวชนิดนี้คุณลักษณะเป็นอย่างไร นุ่ม แข็ง เหมาะกินกับอะไร กลิ่นแบบไหน คุณลักษณะพิเศษคืออะไร คนที่ต้องการซื้อข้าว ก็สามารถเข้ามาดู แล้วเลือกชอปได้เลย

นโยบาย New Rice Economy ที่มุ่ง “ส่งเสริม” และ “ผลักดัน” ให้เกษตรกร “ปรับตัว” ไปสู่การเพาะปลูก “ข้าวคุณภาพสูง” หรือชื่อที่ใช้เรียกในตอนนี้ ว่า “ข้าวประณีต”

หากถาม “ผู้เขียน” คิดยังไง เห็นยังไง

ตอบตามตรง เป็น “นโยบายที่ดี” ถ้าทำได้ตามเป้าหมายที่ว่าจริง

เพราะเมื่อก่อน “กระทรวงพาณิชย์” ก็มีการ “ส่งเสริม” และ “ช่วยทำตลาด” ให้ข้าวคุณลักษณะพิเศษ ทั้งข้าวสี ข้าว GI โดยมีการผลักดันขายทั้งตลาดในประเทศและต่างประเทศ ปัจจุบันข้าวหลายชนิด ได้รับความนิยมอยู่แล้ว  

เพียงแต่ครั้งนี้ “มีความต่าง” ต่างตรงที่ว่า ทำแบบ “องค์รวม-พุ่งเป้าชัดเจน” ดูแลตั้งแต่ต้นทาง ระหว่างทาง และปลายทาง หลายหน่วยงานในกระทรวงพาณิชย์ ทั้งกรมการค้าภายใน กรมการค้าต่างประเทศ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ จับมือกันทำงาน โดยมีนางศุภจีเป็นผู้คุมทิศทาง

มุ่งไปสู่ “เป้าหมายเดียวกัน”  

ผลักดัน “ข้าวประณีต” ของไทย

ขึ้นชั้น “แรร์ไอเทม” ที่ใคร ๆ ก็ต้องการ “ลิ้มลอง”  
 
ซีเอ็นเอ