กรมทรัพย์สินทางปัญญาวิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีจากสิทธิบัตรทั่วโลก พบอาหารแห่งอนาคต และสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ มีแนวโน้มเติบโตสูง ชี้ผู้ประกอบการไทยมีโอกาสทำเงิน เหตุไทยเป็นแหล่งวัตถุดิบ สามารถต่อยอดได้ ทั้งทำโปรตีนจากพืช โภชนาการเฉพาะบุคคล การหมัก และอาหาร 3 มิติ เผยพร้อมหนุน เปิดช่อง Fast Track ให้จดสิทธิบัตร อนุสิทธิบัตรแบบเร่งด่วน ส่วนภาพรวม 9 เดือน มียื่นจดทรัพย์สินทางปัญญาแล้ว 55,699 คำขอ เพิ่ม 7.46%
         
นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า กรมได้ศึกษาวิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีสิทธิบัตรด้านอุตสาหกรรมอาหารแห่งอนาคต (Future Food) และสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ (Bioactive Compounds) จากฐานข้อมูลสิทธิบัตรทั่วโลกในรอบ 20 ปี พบว่า เป็นอุตสาหกรรมที่มีศักยภาพสูงและตอบโจทย์คนยุคใหม่ที่ให้ความสำคัญกับเรื่องสุขภาพและความยั่งยืน และเมื่อเจาะลึกลงไป มี 4 เทคโนโลยีกลุ่มย่อยที่มีการเติบโตต่อเนื่องและเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการไทยที่จะผลิต และสร้างรายได้จากความต้องการที่เพิ่มขึ้น  
         
โดย 4 เทคโนโลยี ได้แก่ โปรตีนจากพืชและสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ หรือโปรตีนทางเลือก มีผู้ถือสิทธิบัตรประมาณ 2,100-2,900 ฉบับต่อปี โภชนาการเฉพาะบุคคล อยู่ในระยะเติบโตต่อเนื่อง มีผู้ถือสิทธิบัตร 800-900 ฉบับต่อปี เทคโนโลยีการหมัก โดยใช้จุลินทรีย์เปลี่ยนวัตถุดิบอาหารให้มีคุณค่าทางโภชนาการเพิ่มขึ้นหรือช่วยปรับรสชาติ มีผู้ถือสิทธิบัตร 200-300 ฉบับต่อปี ซึ่งจีนมีมาก และการพิมพ์อาหาร 3 มิติ เป็นการสร้างอาหารโดยการขึ้นรูปทีละชั้นและสามารถเติมสารอาหารลงไปได้ เช่น อาหารนักกีฬา อาหารผู้สูงอายุ มีผู้ถือสิทธิบัตร 200-300 ฉบับต่อปี
         


“จากการวิเคราะห์ดังกล่าว พบว่า ไทยมีโอกาสก้าวขึ้นมาเป็นหัวแถวในอุตสาหกรรมนี้ได้ เพราะไทยเป็นประเทศที่มีวัตถุดิบจำนวนมาก สามารถต่อยอดเป็นอาหารแห่งอนาคต และทำสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพได้ โดยผู้ประกอบการจะต้องเพิ่มการวิจัยค้นหาสารออกฤทธิ์ใหม่ ๆ จากพืช การสร้างนวัตกรรมการหมัก หรือการใช้นวัตกรรมในการทำอาหาร แปลงพืชเกษตร เป็นสินค้าคุณภาพสูง และเมื่อทำออกมาแล้ว ต้องให้ความสำคัญกับการจดสิทธิบัตร เพื่อคุ้มครองและใช้ประโยชน์”นางอรมนกล่าว
         
สำหรับคำขอสิทธิบัตรและอนุสิทธิบัตรกลุ่มอุตสาหกรรมอาหารแห่งอนาคตในไทย ช่วง 9 เดือน ปี 2568 (ม.ค.-ก.ย.) มีการยื่นคำขอสิทธิบัตร 190 คำขอ อนุสิทธิบัตร 470 คำขอ อนุมัติจดสิทธิบัตรแล้ว 93 ฉบับ อนุสิทธิบัตร 163 ฉบับ ซึ่งกลุ่มอาหารแห่งอนาคต เป็นกลุ่มที่กรมจัดให้มีช่องทางเร่งรัดการจดทะเบียน (Fast Track) จากปกติสิทธิบัตร 38.5 เดือนนับจากวันยื่นให้ตรวจสอบการประดิษฐ์ เหลือ 12 เดือน อนุสิทธิบัตรจาก 12 เดือน เหลือ 6 เดือน โดยล่าสุดมีผู้ยื่นคำขอผ่าน Fast Track 18 คำขอ อนุมัติจดอนุสิทธิบัตรแล้ว 16 ฉบับ เช่น ไอศกรีมนมอัลมอนด์เสริมโปรตีนจากจิ้งหรีด สารสกัดต้านอนุมูลอิสระ ข้าวเหนียวกึ่งสำเร็จรูป ผลิตภัณฑ์คล้ายเนื้อสัตว์ และสูตรผสมจุลินทรีย์โพรไบโอติก เป็นต้น
         
ส่วนการยื่นคำขอจดทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญาในภาพรวม ช่วง 9 เดือน ปี 2568 มีจำนวน 55,699 คำขอ เพิ่มขึ้น 7.46% แยกเป็นเครื่องหมายการค้า 41,255 คำขอ เพิ่มขึ้น 7.28% สินค้าที่จดมากสุด 3 อันดับ ได้แก่ กลุ่มบริการค้าปลีก เครื่องสำอาง สินค้าเพื่อสุขภาพอนามัย สิทธิบัตรการประดิษฐ์ 6,161 คำขอ ไม่เพิ่ม โดยนวัตกรรมที่ยื่นจดมากสุด วัสดุเหล็กกล้า นวัตกรรมแอนติบอดี้และยาชีววัตถุ และนวัตกรรมแบตเตอรี สิทธิบัตรการออกแบบ 4,843 คำขอ เพิ่ม 15.34% โดยการออกแบบที่จดมากสุด ลวดลายผ้า เครื่องประดับ บรรจุภัณฑ์ อนุสิทธิบัตร 3,440 คำขอ เพิ่ม 10.68% โดยนวัตกรรมที่จดมากสุด อาหารและเครื่องดื่ม ยาสมุนไพร ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดร่างกาย ส่วนลิขสิทธิ์ มียี่นแจ้งข้อมูล 10,500 ผลงาน อาทิ ศิลปกรรม วรรณกรรม และดนตรีกรรม