สนค.แนะผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์เซรามิก ใช้ศิลปวัฒนธรรมผสมผสานความคิดสร้างสรรค์ ผลิตงานเซรามิกคราฟต์ เพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้า และสร้างโอกาสในการขยายตลาดส่งออก เหตุเป็นสินค้าที่อยู่กับไทยมาช้านาน มีภูมิปัญญา ความเป็นเอกลักษณ์ สามารถต่อยอดผลิตเป็นสินค้าได้หลายชนิด ทั้งเครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร ของตกแต่งบ้าน และของใช้ในครัวเรือน
         
นายพูนพงษ์ นัยนาภากรณ์ ผู้อำนวยการสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) และโฆษกกระทรวงพาณิชย์ เปิดเผยว่า ผลิตภัณฑ์เซรามิกและเครื่องปั้นดินเผาถือเป็นสินค้าที่มีต้นกำเนิดมาอย่างยาวนาน เป็นหนึ่งในงานหัตถกรรมที่สะท้อนภูมิปัญญาและคุณค่าทางวัฒนธรรม ทั้งในด้านลวดลาย เทคนิคการปั้น การเคลือบ การเผา ไปจนถึงการตกแต่งพื้นผิว ซึ่งล้วนมีความหลากหลายและเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น และผลิตภัณฑ์เซรามิก ยังถูกนำไปใช้งานอย่างหลากหลาย แม้จะผลิตจากวัสดุที่มูลค่าไม่สูงอย่างดิน แต่ได้ถูกพัฒนาจนมีมูลค่าเพิ่มและกลายเป็นสินค้าส่งออกในหลายประเทศ ทำให้เซรามิกไม่ใช่เป็นเพียงสินค้าสำหรับใช้สอยทั่วไป แต่ยังมีความสำคัญ ทั้งในฐานะงานศิลปะ (Art) และงานหัตถกรรม (Craft) โดยเฉพาะในกลุ่มเครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร ของตกแต่งบ้าน และของใช้ในครัวเรือน ซึ่งเป็นกลุ่มสินค้าที่ผู้บริโภคมีความคุ้นเคยและเข้าถึงง่าย
         
โดยปัจจัยสำคัญที่ช่วยยกระดับและสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์เซรามิกไทยจนสามารถเข้าไปอยู่ในใจของผู้บริโภค (Top of Mind) ในระดับโลกได้ คือ การสร้างอัตลักษณ์ผ่านการใช้ทรัพยากรที่ไทยมีอยู่เดิม ทั้งความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมไทย และความประณีตในการสร้างสรรค์ในแบบฉบับช่างฝีมือไทย ผสานเข้ากับความคิดสร้างสรรค์ ความร่วมสมัย และการสื่อสารเชิงคุณค่า เพื่อให้ได้ออกมาเป็นงานเซรามิกคราฟต์ (Ceramic Craft) ที่แต่ละชิ้นจะมีความสวยงามและทรงคุณค่าเฉพาะตัว 

“งานเซรามิกคราฟต์ ถือเป็นสาขาที่มีศักยภาพสูงในการพัฒนาแบรนด์และสร้างมูลค่าเชิงพาณิชย์ ที่ผู้ประกอบการไทยสามารถนำศิลปวัฒนธรรมไทยที่ล้ำค่าไปต่อยอดในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์เชิงศิลป์ที่มีเรื่องราว (Story-driven Design) และเอกลักษณ์เฉพาะตัวอย่างชัดเจน ซึ่งผลิตภัณฑ์เหล่านี้ สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคในตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market) ที่ให้ความสำคัญกับคุณค่าทางวัฒนธรรมและความเฉพาะตัวมากกว่าราคาและปริมาณ”



สำหรับตัวอย่างผลิตภัณฑ์เซรามิก ที่มีศักยภาพ สามารถสร้างสรรค์และเพิ่มมูลค่างาน อาทิ แบรนด์ “TUESCLAY” ใช้เทคนิคการฉลุลายมาทำลายฉลุลงบนแก้วเซรามิก โดยได้รับแรงบันดาลใจมาจากการแสดงหนังใหญ่ของวัดขนอนหนังใหญ่ จังหวัดราชบุรี เมื่อใส่กาแฟหรือน้ำแล้วส่องผ่านแสง จะเห็นลวดลายจากเงาที่ฉลุสะท้อนลงบนน้ำ สร้างประสบการณ์ในการสัมผัสความงามรูปแบบใหม่ (Aesthetic) ที่ผสานงานหัตถกรรมเข้ากับสุนทรียะแห่งแสงและเงาอย่างลงตัว แบรนด์ “KOON” นำดินพื้นบ้านจากชุมชนในจังหวัดขอนแก่น มาสร้างสรรค์เป็นเซรามิกด้วยกระบวนการออกแบบแบบดิจิทัล และขึ้นรูปด้วยเทคโนโลยีเครื่องพิมพ์ 3 มิติ (3D Ceramic Printing) เพื่อให้คนรุ่นใหม่สามารถเข้าถึงและเป็นเจ้าของงานเซรามิกในแบบของตัวเองได้ง่ายยิ่งขึ้น และแบรนด์ “ANOTHER CUP” มีเอกลักษณ์ในการสร้างสรรค์เครื่องเคลือบสีขาว-น้ำเงิน ที่ใช้เทคนิคการขูดพื้นผิวด้วยมือแบบชิ้นต่อชิ้น เพื่อสร้างลวดลายที่เกิดจากการตกกระทบของแสงและเงาอย่างมีมิติ ผสมกับการออกแบบรูปทรงที่โค้งเว้า เพื่อให้ผู้ใช้ได้สัมผัสรายละเอียดของพื้นผิวที่ได้จากการขูดลาย

อย่างไรก็ตาม การยกระดับขีดความสามารถในการแข่งขันของงานเซรามิกคราฟต์ไทยให้ประสบความสำเร็จในระดับโลก จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคเอกชน ทั้งในด้านนโยบาย การสนับสนุนกิจกรรมสร้างสรรค์ และการส่งเสริมการตลาดอย่างต่อเนื่อง ซึ่งเชื่อมั่นว่าหากทุกภาคส่วนร่วมมือกัน งานเซรามิกคราฟต์ของไทยจะสามารถสร้างมูลค่าเพิ่มในตลาดโลก และก้าวสู่การเป็นสินค้าศิลป์ร่วมสมัยที่ทรงพลังบนเวทีนานาชาติได้อย่างยั่งยืน

จากข้อมูล Global Trade Atlas พบว่า ในปี 2024 การส่งออกเซรามิกสำหรับใช้บนโต๊ะอาหารและเครื่องครัวทั่วโลก (HS Code 6912) มีมูลค่า 2,354.06 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้น 1.84% ประเทศที่มีมูลค่าการส่งออกสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ จีน มูลค่า 579.81 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 24.63% ของมูลค่าการส่งออกเซรามิกสำหรับใช้บนโต๊ะอาหารและเครื่องครัวทั่วโลก โปรตุเกส มูลค่า 274.87 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 14.68% และเนเธอร์แลนด์ มูลค่า 170.95 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 7.26%

ขณะที่ไทยอยู่ในอันดับที่ 4 ของโลก มูลค่า 139.23 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้น 5.89% สัดส่วน 5.91% โดยตลาดส่งออก 3 อันดับแรกของไทย ได้แก่ สหรัฐฯ มูลค่า 39.17 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 28.13% ของมูลค่าส่งออกเซรามิกสำหรับใช้บนโต๊ะอาหารและเครื่องครัวของไทย ฟินแลนด์ มูลค่า 16.84 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 12.10% และสหราชอาณาจักร มูลค่า 14.96 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สัดส่วน 10.75%